| ÖNE ÇIKAN HABERLER |
Altın Kalem Ödüllü Yazar Metin ŞAHİN ile Röportaj
Yazar Prof. Dr. Dr. Naim Derebaşı ile Röportaj
Yazar Rıdvan Serin ile Röportaj
Yazar İhsan Kutlu ile Röportaj
Altın Kalem Ödülleri Sahiplerini Buluyor
Hayatınızı DeÄŸiÅŸtirecek 20 Ä°nanılmaz Paulo Coelho Sözleri
Abdülhamid Han’ın Altın Saati Açık Artırmada
Berlin Indie Film Awards’tan ”Leyla Hanım” Filmine Ödül
Central Park’a Putin’in Heykeli Dikildi
Marilyn Monroe özel sergisi Los Angeles’ta açılıyor
Fransız edebiyatı da diÄŸer ülke edebiyatları gibi destanlarla baÅŸlar. Chanson de Roland Fransızların milli destanı sayılır.
Fransız edebiyatı genellikle dünya edebiyatında zirvede olan yazarları yetiÅŸtirmiÅŸ bir edebiyattır. Özellikle 18. yy dan sonra aydınlanma çağıyla birlikte, yani son 300 yıldır, Fransız edebiyatı dünya edebiyatının zirvesindedir. Edebiyat akımları bile genellikle Fransız edebiyatından dünyaya yayılmışlardır.
Daha yeniçaÄŸ baslarında rönesans döneminde ilk büyük yazar ve sairler yetiÅŸmiÅŸtir. Gargantua ve Pentagruel adlı romanlarıyla meÅŸhur olan Rabelais , Fransız edebiyatında ilk önemli isimlerden biridir. Hemen hemen aynı dönemde yaÅŸayan ilk büyük Fransız Åžairi Francois Villon hala büyük bir ÅŸair olarak karşılanmaktadır.
Ama bu dönemin en önemli ismi hiç kuskusuz alanında da hala en iyi olan Montaigne'dir. Deneme türünde ilk ve en önemli öneklerdir Montaigne'in yapıtları.
Rönesansın ardından klasism akımı Fransız edebiyatında ortaya çıkmış ve kısa zamanda tüm Avrupa’ya yayılmıştır. Bu dönemde Özellikle tiyatro alanında Fransız edebiyatı altın çağını yaÅŸamıştır diyebiliriz. Zira komedi alanında dünyanın en iyisi sayılan Moliere bu dönemin yazarıdır. Trajedi alanında Corneille ve Racine , Fabl'da la Fontaine yine bu dönemin önemli isimleridir. Ayrıca bu dönemde ilk önemli romanlardan biri olan Cleves Prensesi Madame la Fayette tarafından yazılmıştır.
Aydınlanma çağı Fransız edebiyatına düÅŸünce boyutuna çok ÅŸey katmıştır. Her biri ayni zamanda filozof olan Diderot, Voltaire ve Rousseau felsefik romanlar yazarak , edebiyata derinlik kazandırdılar. Yapıtları teknik bakımından kusurlu olsa da felsefeyi romanlarına sindirmeleri bakımından önemlidir. Aynı dönemin yazarı Marquis de sade ise Fransız edebiyatına pornografiyi ve ÅŸiddeti soktu. Åžiddete olan ilgisi nedeniyle ölümünden çok sonra adından hareketle sadizm kelimesi türetildi.
19. yüzyıl ise Fransız edebiyatının gerçek anlamda altın çağıdır. Birçok akımın aynı anda yeÅŸerdiÄŸi 19. yüzyılda Fransızlar dünya edebiyatına sayısız dev armaÄŸan etmiÅŸlerdir. Romantizm, realizm, sembolizm bu dönemin önemli akımlarıdır.
Romantizm akımı klasızm akımına tepki olarak doÄŸmuÅŸtur, onlar akli savunan klasizmin karşısına duygusu savunan romantizmi çıkarmışlardır. Alfonso de Lamartine, Victor Hugo, Alfred de Musset, Alfred de Vigny bir akımın önemli sairleridir. Özellikle Hugo akımın liderliÄŸini yapmış ve günümüzde dahi Charles Baudelaire ile birlikte en önemli Fransız ÅŸairi unvanını almıştır. George Sand ve Alexandre DumaÅŸ bu donemin önemli romancılarıdır.
Genellikle Gustav Flaubert'in Madame Bowary adlı romanı ile baÅŸladığı kabul edilen realizm romantizme tepki olarak ortaya çıkmış bir akımdır. Stendhal'in meshur 'roman, yol boyunca gezdirilen bir aynadır' sözünü slogan olarak benimseyen realistlerden Balzac, Stendhal, Flaubert öne çıkan isimlerdir.
Naturalizm de kısmen realizmle benzerlikler taşıyan bir akımdır. Realizmden farkı deneye varacak kadar detaylı doÄŸa tasvirleri ve insani doÄŸanın ÅŸekillendirildiÄŸine dair inançlarıdır. En ünlu ismi ve savunucusu Emile Zola'dır. Alphonse Daudet ve öykücü Maupassant diÄŸer önemli isimlerdir.
20.yüzyıl Fransız edebiyatı, diÄŸer ülke edebiyatları gibi yenilik, modernlik ve farklılık pesinde koÅŸmuÅŸtur. Bu yüzyılda da Fransızlar dünya edebiyatına son derece önemli isimler kazandırmışlardır. Ä°lk akla gelenler:
Marcel Proust: Fransiz ve Avrupa romanının devlerinden olan Proust, 7 ciltten oluÅŸan tek romanı kayıp zamanın izinde adlı yapıtıyla james joyce'nin Ulysses'e rakip düzeyde bir roman yazmıştır.
Andre Gide: 20. yüzyılın önemli yazarlarındandır. Nobel ödülü de alan Gide özellikle kalpazanlar, pastoral senfoni , dar kapı gibi romanlarıyla tanınır.
Anatole France: Özellikle kırmızı zambak adlı romanıyla meÅŸhur olan France, Nobel ödülü de almış bir yazardır.
Louis Ferdinant Celine: Sadece gecenin sonuna yolculuk adlı tek bir romanı bile olsaydı yine de dünya edebiyatında önemli bir yere sahip olabilecek olan romancı.
Nathalie Sarraute : Yeni roman akımının liderlerinden ve kuramcılarındandır.
Claudo Simon ; Nobel ödüllü Simon da yeni roman akımı çerçevesinde deÄŸerlendirilen bir yazardır.
Jean Paul Sartre: Aynı zamanda büyük bir filozof olan Sartre da yüzyılın önemli yazarlarındandır. VaroluÅŸçuluk adlı akımın önderi konumundaki Sartre'in en unlu romanları da bu felsefesini içine sindirdiÄŸi yapıtlarından oluÅŸur. Özellikle bulantı adli romanı baÅŸyapıtı sayılır.
Albert Camus: Yüzyılın en önemli Fransız yazarlarından biridir. O da Sartre'la hemen hemen aynı yolda yürümüÅŸtür. YabancılaÅŸma temasına dayanan romanlarının en ünlüsü yabancı'dır.
Åžairler bakımından da oldukça iyi bir yüzyılı geride bırakan Fransız edebiyatı, geçtiÄŸimiz 20. yüzyılda geride Paul Valery , Louis Aragon, Paul Eluard, Andre Breton, Rene Chair gibi önemli ÅŸairler bırakmıştır. Bunların içinden özellikle Paul Valery 20. yüzyıl Fransız ÅŸiirinin zirvesi sayılır. Saf ÅŸiir'i savunan ÅŸiir sanatı hakkındaki yazıları ve düÅŸünceleriyle hem bir kuramcı hem de uygulayıcıdır.
Tüm bunların dışında Fransız olmadıkları halde Fransızca yazan yazarlar da Fransız edebiyatı kapsamında ele alınabilirler. Özellikle Ä°rlandalı yazar Samuel Beckett tartışmasız bir biçimde tiyatro alanında en etkili isimdir. Hemen herkesin az çok bildiÄŸi oyunu godot yu beklerken tiyatro alanında devrim yapmıştır.
Yorum Ekle & Yorumlar
