Altındaki yükselişin veya düşüşün çok spekülatif olduğu dillendirilse de, bunun nedenleri üzerine fazla konuşulmuyor veya yazılmıyor. Altın fiyatları, parası olsun olmasın, hepimizi şahıs olarak da para kurumları olarak da ve Devlet olarak da birçok şekilde ilgilendiriyor. Fiyatların dalgalanmasının yol açtığı ekonomik problemler de bütün ülkeleri etkiliyor. Altın fiyatlarını etkileye faktörlerden “Savaş Faktörü”nü bu yazımızda inceleyeceğiz.

DÜNYADAKİ GELİŞMELER FİYATLARI ETKİLİYOR MU?

 Altın fiyatları nasıl belirleniyor ve fiyatı etkileyen faktörler neler oluyor? Altın fiyatlarının değişiminin zaman içinde nelere bağlı olduğunu ve nelere bağlı olmadığını birlikte görelim. Altın fiyatlarıyla dünyada gelişen olayların bağlantısı hem var, hem de yok. Altın fiyat artışlarının savaşlarla görünür bir ilgisi bulunmuyor. Aksine, savaş zamanlarında altın fiyatları düşüyor. Eğer artıyor olsaydı, 1935-1970 yılları arasında gelişen İkinci Dünya Savaşı, Kore Savaşı, Çekoslovakya ve Macaristan’ın SSCB tarafından işgali gibi olaylarda değişmesi beklenirdi. Halbuki altının bir ons (31.1 gram) fiyatı 35 dolar olarak sabit kaldı.

Bu kararda, önceleri ABD’nin baskısı ve daha sonra ABD etkisindeki Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) 1945-1971 yılları arasında, üye olacak ülkelere yaptığı çağrının payı da var. Bu karara göre, üye ülkeler arasındaki ticari değişim dolarla yapılacak. ABD ve IMF, doları dünya piyasalarında etkili kılmak için altın değerini sabit tutarak, bir şekilde karşılıksız basılan ABD dolarının piyasalara yerleşmesini sağladı. Bu durum 1971 yılı sonuna kadar devam etti. Bu arada IMF, üyelerin IMF’ye olan borçlarını altın olarak da kabul etti. Aynı davranış ABD ve Almanya, Fransa, İtalya tarafından da sergilendi. Halen dünya altın rezervi 31.471 metrik ton altın ve bunun Ekim 2017 itibarıyla 19208,7 tonu (yüzde 57,3) bu dört ülke ve IMF’nin elinde bulunuyor. Bu şekilde altın stoklayan ABD, AB ve IMF altın fiyatlarını 1971’den 1980’e kadar süratle yükseltti. Altın fiyatları 1980 yılı başında (31 Ocak 1980) ons başına 653 dolardan işlem gördü. Dolayısıyla ellerindeki altın değeri dokuz yıl içinde ABD doları olarak yüzde 1900 misli arttı.

SAVAŞLARDA ALTIN FİYATLARI ARTTIRILMIYOR!

Geçtiğimiz 35 yıl içinde yapılan çeşitli savaşlar altın fiyatlarında bir artışa sebep olmadı. Daha sonraki yıllardaki savaşlarda da altın fiyatlarının artışına sebep olmadı. Eğer olmuş olsaydı; İran-Irak arasında 1979-1988 yılları arasında dokuz yıl devam eden savaşlar boyunca altın fiyatlarının artması beklenirdi. Altını elinde bulunduran ABD, AB ve IMF, savaş boyunca silah almak için ellerindeki altını satmak mecburiyetinde kalacak İran ve Irak’ın elindeki altınları ucuza kapatmak için, 30 Eylül 1980 tarihinde 666 dolar olan altının ons başına değeri bir ara (28 Şubat 1985) 287,8 dolara kadar düşürdü. Aynı şekilde Kuveyt’in Irak tarafından işgali döneminde de altın fiyatları artmadı, 26 Ağustos 1990’da 387.8 dolar olan değer, 30 Ağustos 1991’de 347.4 dolara düştü. ABD New York’taki İkiz Kuleler’in 11 Eylül 2001’de vurulması ve akabinde Ekim 2001’de gerçekleşen Afganistan iş galinde de altın fiyatları değişmedi. 31 Ekim 2001’de 278.8 dolar olan fiyat bir yıl sonra ancak 316.9 dolar seviyelerine ulaştı.

SSCB’nin dağılma döneminde ise bu ülkenin oligarkları ve Asya’da bulunan Türk Cumhuriyetleri’nin yöneticileri tarafından yurt dışına bol miktarda altın çıkartıldı. Mihail Gorbaçov tarafından başlatılan Glasnost Perestroika sürecinde, altın yüksek değerlere ulaşmasın diye, 30 Ekim 1987 tarihinde 468,8 dolar olan bir ons altın fiyatı 1991’de SSCB’nin dağılmasıyla daha da düşürülerek 30 Mart 2001 tarihinde 257,7 dolar seviyesine kadar indirildi. Böylece dışarıya kaçırılan altınlar ucuza kapatıldı. Sonraki yıllarda da Altın üzerine oynanan oyunlar hiç durmadı.  Bugünlerde bir ons atın değeri 1290 dolar seviyesinde ve  yeni bir oyun sahnelenmeğe başladı.

“Peki, Altın Fiyatlarını neler etkiler”, “Altının geleceği ne olacak?”, “altın fiyatlarındaki iniş ve çıkışların bir ritmi var mı?” şeklinde sorulan soruları duyar gibiyim. Bu soruların cevaplarını  gelecek yazımda bulacaksınız..